Píosa Léitheoireachta le caighdeánú

Ón leabhar Mise, Colm Ó Gaora, Alec Tom agus a chuid Teo. BÁC 1943.

Seachtmhain Aoibhinn na Cásga, 1916.

Lch 146

1.      Seachtmhain - seanlitriú

2.      Cásga - seanlitriú

3.      Gaedheal - seanlitriú

4.      nuair a castaí - ‘nuair a chastaí’ go caighdeánach

5.      é fhéin - ‘é féin’ go caighdeánach

6.      a dtéidheadh - ‘a dtéadh’ seanlitriú

7.      cómhrádh - ‘comhrá’ seanlitriú

8.      eatorra - ‘eatarthu’ go caighdeánach

9.      sgéal - seanlitriú

10. ‘cá'ide’ - seo ‘cá fhaide go’ nó ‘cá fhad go’ go caighdeánach

11. liom fhéin dhe - ‘liom féin de’ go caighdeánach

12. sa chuile rud - ‘i ngach uile rud’ atá ag Mise 2008, ach cuireann seo as riocht ar fad é, féach go bhfuil tógáil mar ‘sa chuile’ coitianta ag SÓC thuas(agus CM). Is ionann seo agus a rá go bhfuil ‘chuile’ tar éis imeacht ó laincisí na bhfocal ‘gach uile’ agus go gcaitear leis amhail is gur focal ann féin gan beann aige ar rialacha gramadaí na mbunfhocal.

13. ruithfeal - ‘raidhfi’ go caighdeánach

14. treallmhaí troda - ‘trealaimh troda’ go caighdeánach

15. a cheannacht - ‘a cheannach’ sa chaighdeán cúng

16. pighinn - ‘pingin’ go caighdeánach

17. i ndon - ‘in ann’ go caighdeánach

18. roighin - ‘righin’ le ‘r’ caol go caighdeánach

19. nuair a bhíothar dhá bocáil - athrú mór tagtha air seo ‘nuair a bhíothas á bhocáil’ sa chaighdeán

20. machaire dubhshláine na hEoróipe - machair dúshláin na hEoraipe

21. ar áirdeall - ‘ar airdeall’ go caighdeánach fuaim ‘á’ ann ar ndóigh ní thig ach fuaim fada a bheith le ‘a’ roimh 'r'. Féach ‘ard’, ‘Bearna’, ‘Carna’ et al.

22. ar chuile chor - ‘gach uile’ go caighdeánach

23. dhe - ‘de’ go caighdeánach

24. faoi dhéint - ‘faoi dhéin’ go caighdeánach

25. ní rabh - ‘ní raibh’ go caighdeánach, fuaimniú.

26. conart - ‘conairt’ go caighdeánach

27. údan - ‘úd’ go caighdeánach

Lch 147

1.      go síorraidhe - ‘go síoraí’ go caighdeánach

2.      bhíomar-ne - ‘bhíomarna’ go caighdeánach

3.      na hÁrd-Chomhairle - ‘na hArdchomhairle’ go caighdeánach, féach thuas faoi ‘ar’

4.      coiste stiúrtha chatha an chonntae - ‘coiste stiúrtha chath an chontae’ athrú ar an nginideach

5.      sa gConntae - Gaeilge Chonnacht

6.      leigheadh - ‘ligeadh’ go caighdeánach.

7.      go dtáinic - ‘go dtáinig’ go caighdeánach

8.      léigheadh - ‘ag léamh’ go caighdeánach

9.      shul mar dhúirt - ‘sular dhúirt’ go caighdeánach

10. séard is - ‘Is éard’ a scríobhtar

11. dhíbh - ‘daoibh’ go caighdeánach

Saibhreas sa chuid seo

bocáil- pocáil

úmaithe - ullmhaithe

I muinín a miota - lán a ndíchill

Ba é do chloch neart - ba é do mhíle dícheall

ar ghoin - síorfhaire

téisclim - cur i gcóir, réiteach