Seo na rudaí nár éirigh leo éalú ó m'fhillteán dréachtaí, agus cúpla rud fánach eile le cois...

Eoin P. Ó Murchú ag caint i gceanncheathrú Twitter faoi na meáin shóisialta agus an Ghaeilge.

Sunday 28 December 2014

Ireland 2011 - Éire 2011

Éire nach Éire
Ach Sasana is Meiriceá
Is cluas bhodhar do bhéarla nach Béarla
I ndomhan nach gaelach ná Éireannach
Dearmad is díchuimhne
Ag domhan uile ag dul chun ainnise
7 mbilliún amplóirí ag innilt
Gan toil pholaitiúil cur ina choinne
Domhan nach domhain
Daoine nach daonna
Éire nach Éire
Ach í focáilte fós féin

Heaney, Seamus. Death of a Naturalist (Bás Nádúraí), 1966.

‘D’fhéadfadh mo sheanathairsa níos mó móna a ghearradh in aon lá
Ná aon fhear eile ar phortach Tone
Uair amháin, d’iompraíos buidéal bainne dó
Corcáilte go tútach le páipéar. Righnigh sé in airde
Len é a ól, is chrom isteach air láithreach bonn
Ag eangú is ag slisniú go néata, ag caitheamh scraitheanna
Thar ghualainn leis, ag baint níos doimhne is níos doimhne
I gcóir na clochmhóine. Ag baint.’

Sliocht aistrithe agam féin. Seo thíos an bundán Béarla.

My grandfather could cut more turf in a day
Than any other man on Toner's bog.
Once I carried him milk in a bottle
Corked sloppily with paper. He straightened up
To drink it, then fell to right away
Nicking and slicing neatly, heaving sods
Over his shoulder, digging down and down
For the good turf. Digging.

Interference - Gold aistrithe go Gaeilge

Ór
 Agus is grá liom í
ní mhalartóinn í ar ór
táim a’ siúl ar ghaetha gealaí
rugadh mé le geal-spúnóigín
is mé féin a bheidh ann, is beidh mé saor ann
táim a’ siúl ar gaetha gealaí

is féachaint ‘mach thar farraigí

is má dhúntar doras
tógtar bóthar abhaile dúinn
agus tóg na cuirtíní síos
do sholas atá mar ór


agus caithfidh gur tú, tú
is déan mar dhéanann tú
‘tú siúl ar ghaetha gealaí
is féachaint ‘mach thar farraigí
dá mba chré do chneas
An fada, meas tú, roimh thosú ag tochailt

agus dá mba ór do shaol
an fada, meas tú, go mbeifeá ag streachailt

agus is grá liom í
ní mhalartóinn í ar ór

And I love her so
I wouldn't trade her for gold
I'm walking on moonbeams
I was born with a silver spoon

Hell, I'm gone on be me
I'm gonna be free
I'm walking on moonbeams
And staring out to sea

And if a door be closed
Then a row of homes start building
And tear your curtains down
For sunlight is like gold

Hey, you better be you
And do what you can do
When you're walking on moonbeams
And staring out to sea

'Cause if your skin was soil
How long do you think before they'd start digging?
And if your life was gold
How long do you think you'd stay living?
Hey, hey

And I love her so
I wouldn't trade her for gold

Cuid de scéal Midas aistrithe go Gaeilge




Eisean, le scannal an ghnímh,
Filleann turban timpeall a chinn,
Ceileann ón bpobal mór, is eagal leis
A chluasa ollmhóra, an domhan mór d’fheiscin’

Ba eol do bharbóirsclábha, gruaig a mháistir a ghearradh
Sé, an rún mór féin, nuair a chuaigh an ghruaig i bhfaide
Agus, cé go mífhoighneach, ní scaoileadh é


Ar deireadh san áit phríobháideach
Poll do thocail, is dúirt leis an talamh é
De chogar beag, do sceith an scéal
Is chlúdaigh le hithir, faoi thost d’fhag ann é.

Théis tamaill, ó fhialí beaga tagann Fómhar deas,
Ó chlais an rúin, a d’ardaigh suas,
A ardaíonn le caitheamh na bliana aibí
Is tagann bainteoir, is a chúram gan torthaí
Mar ansin, is na lanna is an ghaoth shioscarnach
A chuirfidh le chéile leis an mór-rún a chur amach

He, to conceal the scandal of the deed, 
A purple turban folds about his head, 
Veils the reproach from public view, and fears 
The laughing world would spy his monstrous ears. 
One trusty barber-slave, that used to dress 
His master's hair, when lengthen'd to excess, 
The mighty secret knew, but knew alone, 
And, though impatient, durst not make it known. 

Restless, at last a private place be found, 
Then dug a hole, and told it to the ground; 
In a low whisper he reveal'd the case, 
And cover'd in the earth, and silent left the place, 

In time, of trembling reeds a plenteous crop 
From the confided furrow sprouted up, 
Which, high advancing with the ripening year, 
Made known the tiller, and his fruitless care; 
For then the rustling blades and whispering wind 
To tell the important secret both combined

Píosaí Gan Chéill

Pas ag fanacht ar phas

Ta díreach faoi cheann 50,000 pas gan phróiseáil anois, dhearbhaigh An Roinn Gnóthaí Eachtracha inniu.

Ach tá na scuainí fada agus moill fhada a bhí ann le cúpla lá anois tas éis maolú roinnt mhaith.
Bhí ceithre lá caite ag duine amháin sa scuaine,
Dúirt an tAire Gnóthaí Eachtracha Micheál Máirtín go raibh beartaithe ag Aontas na Seirbhísí Poiblí agus Sibhilata díriú isteach ar Oifig na bPAsanna mar larchuid dá bhfeachtas in aghaidh na gciorruithe pá.
Rinne an t-Aire cáineadh ar an Aontas as Páras aréir ag ra go mbfhéidir go mbainfí pá ó na daoine a ta ag moilleadóireacht mura mbíonn críoch leis an bhfeachtas.

Scannal Easpag


Ta n t-easapag an Dochtúi John Magee as Cluain Chorcaigh tar éis éirí as inné, tar éis gearáin gur coimnnigh sé eolas ó oifigigh a bhí ag fiosrú líomhaintí faoi spídiúlacht ar pháistí. Ta na gardaí tar éis a bheith ag caint leis le tamalll anuas. Chuir na gardaí an fiosrúchán sa siúl tar éis do iarmhúinteoir scoile as tuaisceart chorcaí gearán oifigiúil a dhéanamh ag rá gur chreid sé gur chuir an t-easpag Magee páistí i mbaol nuair nár chuir sé eolas i dtaobh sagairt áirithe sa deóise chun cinn. 
Chomh maith ta easpag phort láirge William Lee tar éis a ra gur láimseáil sé líomhaintí faoi spídiúlacht pháistí i ndrochbhealach nuair a cuireadh míúsáid i leith sagairt.
Cuireadh i leith an Easapig magee gur choinnigh se cúl ar an eolas in dhá bhealach , ar dtús nach luafadh sé ainm an tsagairt sa bhliain 2005 agus sa tslí inar tugadh comhaid gan chomhlánú do na gardaí i ndeireadh na bliana céanna.
Tá ceist amháin ar tugadh cluas bhodhar dó le tamall anois, sin ceist an airgid agus cé ata le híoc as seo ar fad. Tharla gur thug an stát conradh slánaíochta don eaglais agus faoin gconradh sin ní bheadh ar an eagalis ach thart ar 10 den 1 éigin billiún abhí tuartha ag an am. Ach is cinnte go bhfuil méádaú tagtha air seo, agus anois ó go bhfuil sé soileir go raibh lochtanna ar shagairt agus ar easpaig féin, cuideanna den chóras iomlán is dócha go bhféadfaí a rá. 

Sláinte sna Stáit
Tá Alabama, Colorado, Idaho, Louisiana, Michigan, Nebraska, Pennsylvania, South Carolina, South Dakota, Texas, Utah agua Washington ag cur i gcoinne bille na sláinte

Fine Gall Hayes agus an Ghaeilge

(foilsíodh an t-alt seo sa bhliain 2010 sa College Tribune COBÁC i gcéaduair)
Tá Fine Gael tar éis fogha a thabhairt faoi theanga na Gaeilge. D’fhógair Brian Hayes go gcreideann a pháirtí go mba chóir go mbeadh an Ghaeilge roghnach tar éis an Teastais Shóisearaigh.  Is de bharr fianaise a thugann le fios go ndéanann 1,326 den 2,297 duine a fhaigheann díolúine ón Gaeilge staidéar ar theanga éigin eile a tháinig seo chun cinn, agus polasaí atá ag an bpáirtí le tamall maith de bhlianta anois.
Is aisteach an cur chuige seo áfach agus ní gá é a chíoradh go rómhion le tuiscint go bhfuil loighic na tuairimíochta seo gan bhunús ar fad. Is é ata á rá acu ná de bharr go bhfuil teipthe ar mhúineadh na Gaeilge, dar leo, agus go bhfuil roinnt daoine ag éalú ó fhoghlaim an ábhair, ba chóir an t-ábhar a dhéanamh roghnach. Ach nach gciallódh sin go ndéanfadh dream níos lú staidéar uirthi? a deir Séamas Saoránach. Bhuel de réir an taighde idirnáisiúnta, an t-aon toradh a bheadh air ná go mbeadh titim shuntasach i líon na ndaoine a bheadh ag foghlaim na teanga. Ainneoin seo tá Fine Gael diongbháilte air.
Léirítear baol an bheartais atá pleanáilte go follasach sna tíortha a ghlac an cinneadh seo cheana. I Sasana bhíodh 88% den daonra scoile ag déanamh staidéir ar theanga éigin sa bhliain 2001 ach sa bhliain 2004 tugadh rogha do na scoláirí. Faoi 2008 ba léir torthaí an chinnidh úd, gan aon teanga idir lámha ag 56% de na scoláirí.
Más rud é go bhfuil Fine Gael go mór i gcoinne na teanga cén fáth nach bhfuil siad sásta é seo a rá go neamhbhalbh? Seans maith go bhfuil siad ina coinne agus go gceapann siad go dtuillfidh a leithéid seo de bheart vótaí dóibh ón lucht frithGhaeilge. Áfach ní dócha gur dream iontach mór é seo a vótálfadh ar an mbonn sin amháin agus is cinnte go bhfuil dream éigin, chomh mór céanna is dócha, a chuirfidh i gcoinne Fhine Gael ar an mbonn céanna.
Tá an baol ann go mbeidh Fine Gael i gcumhacht agus go dtacóidh Páirtí an Lucht Oibre leo faoi bhrú. Ach an rud is baolaí ar fad ná go dtacódh Páirtí an Lucht Oibre leis an mbeartas ó bhun.
Deir Hayes, ar urlabhraí Fhine Gael i dtaobh chúrsaí oideachais agus eolaíochta é, go bhfuil thar am a aithint gur chóir go mbeadh an rogha ag duine ag leibhéal an Teastais Shóisearaigh ó thaobh na Gaeilge. Ní luaitear aon cheo faoin mBéarla nó faoin Mata, ábhar eile a bhfuil ceisteanna ann ina thaobh toisc easpa suime nó caighdeáin a cuireadh ina leith ar na mallaibh. Rud eisceachtúil is ea an Ghaeilge áfach. Teanga í a bhfuil maitheas ann inti féin, beag beann ar chúinsí fostaíochta, ach aithnítear leis gur mó go mór an seans atá ag duine post a fháil má tá an Ghaeilge acu ná a mhalairt.
Ní fhéadfainn tír ar bith eile a mbeadh féinmheas is féinurraim acu ag dul ar an mbóthar seo. Má tá lochtanna ar mhúineadh na teanga ceartaigh iad, ach bímis cáiréiseach leo. Dealraíonn sé gur beartas frithGhaeilge é seo ó Fhine Gael nár caitheadh mórán ama á roghnú, gnáthnós imeachta an pháirtí i leith pholasaithe nua, cheapfá. Dúnghaois gan dealramh é dóibh siúd a thugann aird ar bhrí ár mBunreachta is polasaithe an stáit ó gur bunaíodh é.