Rinne mé agallamh i nGaeilge na hAlban ar BBC Radio nan Gàidheal inniu. Tá an-trua agam anois do dhaoine nach bhfuil an oiread sin muiníne as a gcuid Gaeilge agus a labhraíonn ar RnaG s'againne! Tá na ceisteanna agus na freagraí thíos.
Rinn mi agallamh anns a’ Ghaidhlig ar BBC Radio nan Gàidheal an-diugh! Bha e doirbh! Tha truas agam do dhaoine nach eill chomh hearbsach as a gcuid Gaeilge a-nist!
Tha e ri chluintinn an seo: Agallamh Feasgar
Tha An Cailin Ciùin air gear liosta na
h-Oscars air an deireadh sheachdain……agus seo aon dhe na filmean a measg sia a
th’air an riochdachadh bho bhratach Cine4…..sgeama leasachaidh Gaeilge…..ciamar
a tha an sgeama seo ag obrachadh?
Se sgeama e Cine4 a tha ann eadar TG4, an
seanail Gaeilge ann an Eirinn, tha e coltach ri BBC Alba seach gu bheil
buidsead nas motha aca, agus eagrachas eile, fis Eirinn. Agus bidh airgead beag
ann airson leasachadh 5 scriptaichean a huile bhliadhna agus an uair sin bidh
iad ag taghadh dha sgriopt ri dheanamh mar fhilmeachan, agus tha buidseat
beagan corr is aon mhilliún ri fhaidhinn agus bidh na filmeachain sin a tighinn
amach sna taighean-dealbh agus air TG4 fhéin.
Tha an sgeama math ach an aon am an t-airgead
a tha dha chosg air a sgeam se airgead a bha dha chosg ar dhramaichean ura son
tg4 roimhe seo.
Dè an diofar tha an sgeama seo air a
dhèanamh don gniomhachas agus gu h-àraid Gaeilge agus do filmean ann an
Gaeilge?
Tha barrachd mhor filmichean Gaeilge ann
anise, ro seo cha rabh moran ann, bha fear ag deireadh na seasgadan ‘Poitín’
agus andrasta is aris bhon uair sin, ach anis bidh filmichean Gaeilge a
tigheann amach go tric, gach bliadhna. Agus cuideachd tha e cudromach gu bheil
iad ri fhaicinn anns na taighean-dealbh - tha sin cudromach, gu bheil daoine
eolach orthu, gu bheil fios aca gu bheil iad ann.
Carson a tha thu smaointinn gu bheil an
sgeama seo agus na filmean mar An Càilin Ciùin air a bhith cho soirbheachail?
Tha torr adhbhar ann gu bheil An Càilin
Ciùin air a bheith soirbheachail - Claire Keegan, an sgriobhadair a scríobh an
sgeulachd Foster anns a Bhearla, eadartheangachadh a tha ann, tha i math, tha
an stiúraiche gle mhath Colm Bairéad, tha na cleasaichean miorbhaileach gu
h-àraid Catherine Clinch agus Carrie Crowley, uairean nuair a bhí programan a
tigheann amach agus tha e follas nach eil Gaeilge mhath ag na cleasaichean. Se
sgealuachd creidsinneach a tha ann, na hìomhaighean simpli agus neartmhar, gu
leirsinneach tha i fioralainn mar fhilm, sgeulachd simpli a thaann, rinn sgioba
anm film obair mhor mhiorbhaileach.
Ciamar a tha gnothaichean a thaobh obair
cleasaiche ann a saoghal na Gaeilge…..a bheil thu a’ faicinn gu bheil barrachd
cothroman a nochdadh?
Tha cothroman ann, ach tha mi ag smuaitean
gur e dreach droibh a tha ann cuideachd, ach tha mi an dochas gu faigh mi torr
cothroman ura ann anise as deidh chomh math is a tha filmichean Gaeilge ag dol.
Tha uidh nas motha ag daoine a tha ann sas ann an saoghal nam filmichean anns
na filmichean Gaeilge anise mar sin chi sinn dé thachras! Agus tha uidh nas
motha anise ag an phobal anns na filmichean Gaeilge.
Tha tòrr air a bhith a’ bruidhinn air an
cleasaiche Paul Mescal agus mar a tha e air a bhith a’ cleachdadh Gaeilige agus
gu bheil seo ann an dòigh a’ brosnachadh na cànain agus gu bheil Gaeilge
faighinn barrachd iomhaigh…..ciamar a tha thu fhèin ‘s do charaidean a tha
cleachdadh Gaeilge gu làitheil a’ faireachdainn mu dheidhinn sin?
Tha mi ah dochas gu mbidh sin a
bhrosnachadh na canan, agus tha e math gu bheil daoine ag bruidhinnn muna
dheidheann, agus gun robh Paul dha bruidhinn cuideachd, ach chan ann gu
fireannach ach rud beag, nam bheachdsa tha an film An Cailín Ciúin nas
cudromaiche dhon chanan againn.
Co ris a tha am ‘buzz’ coltach ann an
Eirinn an-drasta? Air thoiseach air na h-Oscars bheil thu smaointinn gu bheil
muinntir na h-Eirinn a‘ faireachdainn eadar-dhealaichte am bliadhnasa? Làn
dhòchais??…..nas motha bho bliadhnaichean eile?
Is cinnteach gu bheil e eadardhealaichte
am bliadhnasa. Tha beagan buzz ann, i measc luchd Gaeilge bha sinn gle mhoiteil
nuair a bhuannaich An Cailín Ciúin duaisean aig na feisean filmeachain, tha
sinn ag faireachdainn gur e am film againn fhin a tha ann, tha mi a’ smuaitean.
Tha mi lan dochais ach chi sinn. Mura mbi Oscar aig an film bidh sin ok
cuideachd, nam bheachdsa se An Cailín Ciúin an film Eireannach is fhearr a tha
ann, is cinnteach gur e am film Gaeilge is fhearr. Se seud beag a tha ann, tha
e cha mhor foirfe!
Chan eile mi air Banshees of Inisheern a
fhaichinn, chord e ri torr daoine ach tha daoine eile ann nach eil chomh
toilichte ris, tha e beagan stage-Irish agus tha e caran neonach mar Martin
McDonagh is ann ó Lunainn a tha e ach bho Ghaeltacht na Gaillimhe a thainig a
pharantan mar sin tha e fhein, Sasanach agus Eireannach, an da chuid, ach tha
torr ceistean intinneach mu dheidhinn sin agus a bheil e ceadaichte sgeulachd
neonach stage-Irish a inse mu dheidhinn Eirinn?
Aftersun, chord e rium glan!
Ciamar a tha dol leat leis na obair agad
fhèin……an caractar agad Rory O Brien gu bhith nochdadh anns an darna sreath
dhan An Clò Mòr tha mi’n dòchas?
Mar is trice bi mi ag obair air a réidio
ann an Eirinn, mar sin bha e miorbhaileach gu cinnteach a bheith ag obair ar
BBC alba, tha mi an dochas gun chi sin Rory ar ais arthist ann an
aithghearrachd, sa darna streath. Bha e gle intinneach mar obair, mar bha mi a
fuireach anns na heileanan, bha mi ag bruidhinn agus ag ionsachadh torr
Gáidhlig agus fhuair mi tuigse eigin ar shaoghal na Gaidhealtachd tha mi an
dochas.
Moran taing.
