Seo na rudaí nár éirigh leo éalú ó m'fhillteán dréachtaí, agus cúpla rud fánach eile le cois...

Eoin P. Ó Murchú ag caint i gceanncheathrú Twitter faoi na meáin shóisialta agus an Ghaeilge.

Thursday 28 July 2016

Píosa Léitheoireachta le caighdeánú

Ón leabhar Mise, Colm Ó Gaora, Alec Tom agus a chuid Teo. BÁC 1943.

Seachtmhain Aoibhinn na Cásga, 1916.

Lch 146

1.      Seachtmhain - seanlitriú
2.      Cásga - seanlitriú
3.      Gaedheal - seanlitriú
4.      nuair a castaí - ‘nuair a chastaí’ go caighdeánach
5.      é fhéin - ‘é féin’ go caighdeánach
6.      a dtéidheadh - ‘a dtéadh’ seanlitriú
7.      cómhrádh - ‘comhrá’ seanlitriú
8.      eatorra - ‘eatarthu’ go caighdeánach
9.      sgéal - seanlitriú
10. ‘cá'ide’ - seo ‘cá fhaide go’ nó ‘cá fhad go’ go caighdeánach
11. liom fhéin dhe - ‘liom féin de’ go caighdeánach
12. sa chuile rud - ‘i ngach uile rud’ atá ag Mise 2008, ach cuireann seo as riocht ar fad é, féach go bhfuil tógáil mar ‘sa chuile’ coitianta ag SÓC thuas(agus CM). Is ionann seo agus a rá go bhfuil ‘chuile’ tar éis imeacht ó laincisí na bhfocal ‘gach uile’ agus go gcaitear leis amhail is gur focal ann féin gan beann aige ar rialacha gramadaí na mbunfhocal.
13. ruithfeal - ‘raidhfi’ go caighdeánach
14. treallmhaí troda - ‘trealaimh troda’ go caighdeánach
15. a cheannacht - ‘a cheannach’ sa chaighdeán cúng
16. pighinn - ‘pingin’ go caighdeánach
17. i ndon - ‘in ann’ go caighdeánach
18. roighin - ‘righin’ le ‘r’ caol go caighdeánach
19. nuair a bhíothar dhá bocáil - athrú mór tagtha air seo ‘nuair a bhíothas á bhocáil’ sa chaighdeán
20. machaire dubhshláine na hEoróipe - machair dúshláin na hEoraipe
21. ar áirdeall - ‘ar airdeall’ go caighdeánach fuaim ‘á’ ann ar ndóigh ní thig ach fuaim fada a bheith le ‘a’ roimh 'r'. Féach ‘ard’, ‘Bearna’, ‘Carna’ et al.
22. ar chuile chor - ‘gach uile’ go caighdeánach
23. dhe - ‘de’ go caighdeánach
24. faoi dhéint - ‘faoi dhéin’ go caighdeánach
25. ní rabh - ‘ní raibh’ go caighdeánach, fuaimniú.
26. conart - ‘conairt’ go caighdeánach
27. údan - ‘úd’ go caighdeánach

Lch 147
1.      go síorraidhe - ‘go síoraí’ go caighdeánach
2.      bhíomar-ne - ‘bhíomarna’ go caighdeánach
3.      na hÁrd-Chomhairle - ‘na hArdchomhairle’ go caighdeánach, féach thuas faoi ‘ar’
4.      coiste stiúrtha chatha an chonntae - ‘coiste stiúrtha chath an chontae’ athrú ar an nginideach
5.      sa gConntae - Gaeilge Chonnacht
6.      leigheadh - ‘ligeadh’ go caighdeánach.
7.      go dtáinic - ‘go dtáinig’ go caighdeánach
8.      léigheadh - ‘ag léamh’ go caighdeánach
9.      shul mar dhúirt - ‘sular dhúirt’ go caighdeánach
10. séard is - ‘Is éard’ a scríobhtar
11. dhíbh - ‘daoibh’ go caighdeánach


Saibhreas sa chuid seo

bocáil- pocáil
úmaithe - ullmhaithe
I muinín a miota - lán a ndíchill
Ba é do chloch neart - ba é do mhíle dícheall
ar ghoin - síorfhaire
téisclim - cur i gcóir, réiteach



No comments:

Post a Comment